Thịt chua Thanh Sơn
Nhắc đến đặc sản Phú Thọ, người ta nhớ ngay tới món thịt chua nổi tiếng của vùng đất Thanh Sơn. Đây là một trong những món ăn dân dã, quen thuộc của bà con dân tộc Mường sinh sống ở nơi đây.
Món ăn được làm từ hai nguyên liệu chính là thịt lợn và thính rang xay mịn. Để làm thịt chua ngon, người ta phải chọn phần thịt ba chỉ và thịt nạc vai. Sau đó, thịt được lên men theo công thức đặc biệt của người Mường.
Thịt chua ngon nhất khi được ăn kèm với các loại rau sống như lá sung, đinh lăng, chấm cùng tương ớt hoặc nước mắm chua ngọt, trở thành món nhậu khoái khẩu được nhiều người yêu thích.
Cọ ỏm
Cọ ỏm cũng là một trong những đặc sản “trứ danh” được chế biến từ loài cây đặc trưng của tỉnh Phú Thọ. Cọ sống khá chát, không ăn được nên người địa phương thường “ỏm” (làm chín) để quả mềm hơn và giảm độ chát. Nhờ đó mà cọ ỏm có độ bùi, ngọt và béo ngậy, trở thành món ăn vặt được nhiều người yêu thích.
Để làm được mẻ cọ “ỏm” ngon cần căn nhiệt độ nước và thời gian hợp lý. Cọ được rửa sạch, đem xóc lẫn với những mảnh cật nứa già cho bong vỏ.
Đun nước sôi lăn tăn khoảng 85-90 độ C rồi đổ vào thùng hoặc chậu, ngâm cọ trong nước đó khoảng 15-20 phút để cọ chín mềm. Không được ngâm cọ trong nước quá nóng sẽ làm quả teo lại, ăn cứng và chát. Cọ cũng không được ỏm lâu quá dễ bị mềm nhũn, ăn không ngon.
Khi mặt nước nổi váng màu vàng, quả chuyển từ màu xanh đậm sang màu vàng là được. Cọ ỏm ngon có cùi dày, mềm, vị bùi và ngọt dịu.
Rau sắn
Không phải món ăn sang trọng hay cầu kỳ về hình thức nhưng rau sắn lại trở thành món ăn làm nên thương hiệu cho ẩm thực vùng đất Tổ.
Rau sắn sau khi hái về được vò nát, ngâm vào nước cho bớt nhựa, sau đó đem đi trộn với muối, ướp gia vị rồi ủ trong khoảng từ 4 – 5 ngày. Loại rau này được sử dụng giống như dưa, cà muối, có thể ăn ngay hoặc dùng kho cá, kho thịt, nấu canh cá rô,…
Những búp sắn tươi ngon nhất là khi còn non, mập mạp, còn nguyên lớp phấn mịn phía đầu chồi. Sau khi được muối, lá sắn có thể được nấu thành nhiều món ngon khác nhau như lá sắn xào với thịt lợn, lá sắn kho tép hay nấu canh cá,… (Ảnh: Hòa Bùi).
Không chỉ người Phú Thọ mà nhiều thực khách ở Hà Nội hay các tỉnh thành lân cận cũng yêu thích hương vị món rau sắn, thường tìm mua để đổi bữa, chiêu đãi cả gia đình cùng thưởng thức.
Bưởi Đoan Hùng
Bưởi Đoan Hùng là loại trái cây đặc sản nổi tiếng với vị ngọt, thơm riêng biệt, tạo nên thương hiệu đặc trưng và thường được thực khách mua làm quà biếu tặng bạn bè, người thân.
Bưởi Đoan Hùng có dáng thon tròn, khi chín vỏ màu vàng sáng, hơi héo, cùi mỏng, múi ráo và mọng nước, màu trắng ngà, nhất là dậy mùi thơm đặc trưng. Giống bưởi đặc sản này còn quý ở chỗ, có thể bảo quản được vài tháng đến nửa năm, khi bổ ra, ăn vẫn ngọt, ngon như khi vừa mới hái.
Bưởi Đoan Hùng khác các giống bưởi quý khác ở chỗ quả nhỏ, thon tròn, vỏ mỏng, múi dày và mọng nước. Loại bưởi này cũng rất thơm (Ảnh: Lan Anh).
Đây cũng là đặc sản thường được thực khách chọn mua về làm quà với số lượng lớn, đem biếu tặng người thân, bạn bè. Vào mùa, những quả bưởi to, ngon bán với giá từ 80.000 – 100.000 đồng/quả, rẻ nhất là 15.000 – 20.000 đồng/quả, tùy loại và kích cỡ.
Bánh tai
Bánh tai (hay còn gọi là bánh tai heo) tuy có cách chế biến đơn giản nhưng lại trở thành thức quà được nhiều người yêu thích khi có dịp du lịch Phú Thọ.
Sở dĩ món bánh này được gọi là bánh tai heo bởi hình dáng cong cong, thuôn dài giống như chiếc tai heo (Ảnh: TX Phú Thọ).
Món bánh này được làm từ các nguyên liệu dân dã gồm gạo tẻ, thịt lợn và một số gia vị quen thuộc. Phần gạo tẻ được ngâm, đem xay mịn, sau đó hòa cùng chút nước và quấy đều thành hỗn hợp bột sền sệt. Tiếp đến, thịt lợn được băm nhỏ, tẩm ướp với các loại gia vị rồi bọc trong lớp bột gạo và đem đi hấp.
Khi hấp phải để lửa to, tránh làm bột vón cục. Bánh tai đạt yêu cầu là khi dậy mùi thơm của bột, hòa quyện phần nhân thịt béo ngậy. Khi ăn, thực khách cảm nhận được độ dẻo thơm, đậm đà của bánh.